Χαρτογράφιση σπίλων

Τί ακριβώς είναι οι σπίλοι και πώς δημιουργούνται;

Οι σπίλοι ή κοινώς ελιές, είναι αθροίσεις τροποποιημένων μελανινοκυττάρων που βρίσκονται στην επιδερμίδα ή και βαθύτερα στο χόριο(το υποκείμενο αυτής στρώμα) και εμφανίζονται από τη γέννηση και αργότερα έως την ηλικία των 25 ετών και αυξάνονται παράλληλα με την ανάπτυξη του σώματος. Μπορεί να είναι επίπεδοι ή να έχουν τη μορφή οζιδίων , με μέγεθος που ποικίλει από λίγα χιλιοστά έως μερικά εκατοστα και (σπάνια) τους γιγαντιαίους σπίλους με διάμετρο αρκετών δεκατομέτρων. Ο αριθμός και το είδος τους εξαρτάται από γενετικούς παράγοντες (κληρονομικότητα) ενώ άλλος παράγοντας εμφάνισής τους είναι η έκθεση στον ήλιο.

Τί αλλαγές πρέπει να προσέξω στην εμφάνισή τους και πόσο συχνά θα πρέπει να τους εξετάζω;

Ο κίνδυνος για ανάπτυξη μελανώματος είτε σε προυπάρχοντα σπίλο, ή εκ νέου, εξαρτάται από την κληρονομικότητα, το ιστορικό έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία ειδικά κατά την παιδική ηλικία, το φωτότυπο του δέρματος (ανοιχτόχρωμοι φωτότυποι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τους σκουρότερους φωτοτύπους) και τον αριθμό των δυσπλαστικών σπίλων. (δυπλαστικοί= σπίλοι με αυξημένη επικινδυνότητα για μελάνωμα). Ο έλεγχος των σπίλων πρέπει να γίνεται από το δερματολόγο μία φορά το χρόνο ή πιο συχνά εάν υπάρχουν αυξημένοι παράγοντες κινδύνου. Η αυτοεξέταση ανά 3μηνο ή 4μηνο είναι χρήσιμη ώστε να ανακαλύπτουμε εγκαίρως μια ενδεχόμενη μεταβολή των χαρακτηριστικών των σπίλων.

Πότε πρέπει να ανησυχήσω και πώς ένας σπίλος εξελίσσεται σε μελάνωμα;

Τα χαρακτηριστικά των σπίλων που αξιολογούνται από τον ασθενή είναι μεταβολές στο μέγεθος , το περίγραμμα, το χρώμα και τη συμμετρία των υπαρχόντων σπίλων . Γενικά εάν υπαρχουν μεταβολές σε κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά ή εάν ένας σπίλος παρουσιάζει κνησμό ή αιμορραγεί αυτόματα,τότε πρέπει να εξεταστεί από δερματολόγο. Εξυπακούεται ότι πρέπει να ανησυχήσουμε και όταν εμφανίζονται νέοι σπίλοι (ελιές) εκεί που δεν υπήρχαν.

Είναι ασφαλές να αφαιρείται ένας σπίλος; Πότε πρέπει να προχωράμε σε τέτοιες επεμβάσεις;

Είναι στην κρίση του δερματολόγου ανάλογα με τα χαρακτηριστικά ενός σπίλου και το ιστορικό του ασθενούς εάν θα παρακολουθείται ένας σπίλος ή εάν θα εξαιρεθεί. Η χειρουργική εξαίρεση συνιστάται εάν κλινικά ή στη δερματοσκοπική εξέταση υπάρχει επικινδυνότητα για μελλοντική κακοήθεια. Η χειρουργική εξαίρεση είναι απόλύτως ασφαλής όταν ο σπίλος αφαιρείται πλήρως και απαλλάσσει τον ασθενή από την πιθανότητα εξαλλαγής του (συγκεκριμένου) σπίλου σε μελάνωμα.

Τί μέτρα προστασίας μπορώ να πάρω κατά του μελανώματος;

Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης κακοηθειών όπως το μελάνωμα. Η αποφυγη έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία (ήλιος+σολάριουμ) πρέπει να ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Δεν αρκεί το αντιηλιακό όταν η έκθεση στον ήλιο είναι πολύωρη. Πρέπει να λαμβάνονται επιπλέον μέτρα και να αποτρέπονται εντελώς τα εγκαύματα. Επίσης η τακτική αυτοεξέταση και η επίσκεψη στο δερματολόγο μια φορά το χρόνο μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση.

Τι είναι η χαρτογράφηση σπίλων;

Η χαρτογράφηση είναι μέθοδος ψηφιακής καταγραφής των δερματοσκοπικών εικόνων των σπίλων (ελιών) με ειδική κάμερα και δυνατότητα αποθήκευσης των εικόνων ως αρχείο για παρακολούθηση στο μέλλον. Κατά τη διάρκεια της ψηφιακής δερματοσκόπησης ο ασθενής μπορεί να παρακολουθεί σε οθόνη τα χαρακτηριστικά των ελιών που εξετάζονται. Επίσης είναι δυνατή η μέτρηση των διαστάσεων των ελιών καθώς και επιμέρους χαρακτηριστικών τους(αγγείωση, χρώμα, δίκτυο κ. α).

Σε μελλοντική εξέταση των ελιών και σύγκριση με προγενέστερες χαρτογραφήσεις, εάν διαπιστωθούν αλλαγές , μπορεί να κριθεί σκόπιμη η αφαίρεση ή η πιο στενή παρακολούθησή τους.