Βοτουλινική τοξίνη Botox/Dysport

Βοτουλινική τοξίνη: η θεραπεία που γνωρίζουμε και αγαπάμε (ή δε γνωρίζουμε και φοβόμαστε)

Είναι πλέον ευρέως γνωστή και πολύ διαδεδομένη η εφαρμογή  του  μποτοξ στη θεραπεία των ρυτίδων έκφρασης, αν και συνήθως υπάρχει αρκετή  παραπληροφόρηση σε σχέση με αυτή την εξαιρετική θεραπεία. Προκειται για μια θεραπεία με πολλές εφαρμογες στην ιατρική και σε πολλές διαφορετικές ειδικότητες. Στη δερματολογία ειδικά χρησιμοποιείται για περιπτώσεις υπεριδρωσίας αλλά και για διόρθωση ρυτίδων, που είναι και η πλέον διαδεδομένη εφαρμογή.

Η εφαρμογές της βοτουλινικής τοξίνης τύπου Α όπως έχει επικρατήσει από την εμπορική ονομασία του πρώτου σκευάσματος στην Ιατρική είναι πολλές: σε βλεφαρόσπασμο, ραιβόκρανο, μυϊκή δυστονία κ.α. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 2 σκευάσματα βοτουλινικής τοξίνης τύπου Α,  το Botox της εταιρείας Allergan και το Dysport της Ipsen. Ομοιο με το  Botox είναι και το Bocouture της Merz με λιγοτερες μονάδες φαρμάκου, ενω η εταιρεια του Dysport, η Ipsen εχει επίσης βγάλει και λιγοτερων μονάδων σκευασμα, το Dysline.

Ο κάθε γιατρός επιλέγει ανάλογα την εφαρμογή (ασθενης, ανατομική περιοχή κλπ) ποιο σκεύασμα θα χρησιμοποιήσει, όλα όμως στα χέρια του έμπειρου γιατρού είναι ασφαλή αξιόπιστα και αποτελεσματικά. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από πολλές παραμέτρους: την αραίωση, την ποσότητα, το σημείο έγχυσης, το βάθος έγχυσης ,την καλή συντήρηση του φαρμάκου, την εποχή του χρόνου. Για παράδειγμα σε νέες ασθενείς , σε άνδρες με πιο ισχυρούς μύες, σε μεγάλες ή ισχυρές μυικές ομάδες πχ λαιμός , μεσόφρυο κλπ το Dysport έχει πιο ισχυρή δράση. Οταν θέλουμε πιο στοχευμένη δράση ή αξιολογούμε κίνδυνο βλεφαρόπτωσης/οφρυόπτωσης, το Botox σε μικρή αραίωση είναι πιο ασφαλής επιλογή. Ωστόσο και τα δύο σκευασματα χρησιμοποιούνται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Σε ποιές περιοχές εφαρμόζεται το Botox/Dysport?

Δεν αποτελεί πανάκεια για όλες τις ρυτίδες, αλλά είναι εξαιρετική θεραπεία για τις ρυτίδες του μετώπου και τις ρυτίδες στην εξωτερική γωνία των ματιών (πόδι της χήνας). Υπάρχουν και άλλες περιοχές που εφαρμόζεται , όπως στις ρυτίδες που σχηματίζονται σε κάποιους πάνω στη μύτη όταν γελάνε (bunny lines) , στο λαιμό και κάτω γνάθο για τη διόρθωση του περιγράμματος του προσώπου, σε επιφανειακές μικρο εγχύσεις για τις λεπτες ρυτίδες στις παρειές και σε άλλα σημεία ανάλογα με την περίπτωση.  Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί για ανασήκωμα της άκρης της μύτης, στα φρύδια για ανασήκωμα των βλεφάρων, σε υπερτροφικούς μασητήρες και σπάνια στη θεραπεία του βρουξισμού (τριξιμο δοντιών).

Τι περιμένουμε από τη θεραπεία με Botox/Dysport? 

Η θεραπεία γίνεται με ενέσεις σε επιλεγμένα σημεία με μικρές βελόνες, ειδικές για να μην πονάνε.

Το αποτέλεσμα είναι εξατομικευμένο και ο ασθενής θα πρέπει να συζητά με το γιατρό του για το αποτέλεσμα που επιδιώκει. Είναι εφικτό απλά να «ξεκουράσουμε» ένα πρόσωπο διατηρώντας την κινητικότητα των μυών και να μη δίνεται η εντύπωση των «παγωμένων» χαρακτηριστικών. Στη δική μου πρακτική πάντα για την πρώτη εφαρμογή χρησιμοποιώ μικρότερες δόσεις και ξαναβλέπω τον ασθενή σε 15 ημέρες και συμπληρώνω όπου χρειάζεται. Τονίζω εδώ ότι η συμπληρωματική επανεξέταση είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση του καλού αποτελέσματος καθώς μικρο-ατέλειες μπορεί αποτελεσματικά να διορθωθούν και η θεραπεία να ικανοποιεί πληρως τον ασθενή.

Πολλοί διστάζουν να δοκιμάσουν τη θεραπεία με το φόβο ότι μπορεί να αλλάξει η έκφρασή τους, να σηκωθούν τα φρύδια, να γίνει αντιληπτή η επέμβαση από τον κοινωνικό τους κύκλο,να γίνουν χειρότερα όταν περάσει η δράση του φαρμάκου ή ότι θα συνηθίσει ο οργανισμός τους. Πρόκειται για αναστολές που ξεπερνιούνται μόλις κάνουν την πρώτη θεραπεία καθώς τα αποτελέσματα είναι απολύτως ελεγχόμενα από τον έμπειρο και εξειδικευμένο δερματολόγο. Η θεραπεία είναι γρήγορη, χωρίς παρενέργειες, με προβλέψιμα αποτελέσματα και εξαιρετική ανταπόκριση. Κατά την άποψή μου είναι η πιο value for money θεραπεία για ηλικίες 35-60 ετών. Σε νέες ηλικίες έχουμε και τα καλύτερα αποτελέσματα καθώς το ξεκούραστο και φρέσκο αποτέλεσμα είναι σε αρμονία με το υπόλοιπο πρόσωπο ακόμα και εάν δε γίνει καμία άλλη θεραπεία. Επίσης δρα και αποτρεπτικά στη δημιουργία ρυτίδων τόσο γιατί δε συσπάται ο μυς που τις προκαλεί, αλλά και γιατί ξε-μαθαίνεται η ακούσια πολλές φορές κίνηση από την ασθενή που μαθαίνει να την περιορίζει.

Δε φαίνεται αμέσως το αποτέλεσμα της θεραπείας καθώς απαιτούνται 3-4 ημέρες για να αρχίσει η δράση της βοτουλινικής τοξίνης και ολοκληρώνεται στις 2 εβδομάδες (όπου γίνονται και οι ενδεχόμενες διορθώσεις).Οι οδηγίες μετά την εφαρμογή είναι να αποφεύγεται το μασαζ στην περιοχή των εγχύσεων την ίδια ημέρα, να αποφεύγεται η επαφή με τη θερμότητα( σεσουαρ στο μέτωπο, ηλιοθεραπεία, καθαρισμός με ατμό, σάουνα κλπ) για 3 ημέρες, καθως με τη θερμότητα αδρανοποιείται η τοξίνη και μειώνεται η δραστηριότητά της. Η άσκηση επιτρέπεται την επόμενη ημέρα.

Βέβαια δεν είναι κατάλληλη θεραπεία για όλες τις ρυτίδες. Οι ρυτίδες έκφρασης εξαφανίζονται πλήρως ενώ αυτές που είναι ήδη «γραμμένες» (όπως μεταξύ των φρυδιών που ορισμένα πρόσωπα έχουν πολύ εντονες) γίνονται πιο αχνές. Καθώς ο μυς δεν «τσαλακώνει», παύει να βαθαίνει η ρυτίδα, άρα δρα και ως πρόληψη στη δημιουργία τους.

Ανεπιθύμητες ενέργειες - Παρενέργειες - Διάρκεια

Η θεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί σε άνδρες και γυναίκες και δεν υπάρχουν αντενδείξεις εκτος από μία σπάνια πάθηση (μυασθένεια). Αλλεργίες πρακτικά είναι απίθανο να εμφανιστούν και η διάρκειά της βοτουλινικής τοξίνης είναι γύρω στους 5 μήνες. Ανεπιθύμητες ενέργειες όπως οφρυόπτωση (βαρύ βλέφαρο) , σπανιότερα βλεφαρόπτωση, αφύσικη ανόρθωση των φρυδιών είναι δυνατόν να συμβούν, ωστόσο ο έμπειρος ιατρος γνωρίζει πως να τις αποφύγει ή να τις διορθώσει αν σπανίως προκύψουν. Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών μπορεί να παρουσιαστεί κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) την επομενη 1-2 ημέρες μετά την εφαρμογή, που υποχωρεί με απλά παυσίπονα. Παρενέργειες κατά την εφαρμογή δεν υπάρχουν εκτός εάν σπανίως προκληθεί κάποια μικρή μελανιά (καλύπτεται από κονσίλερ) και μπορεί η ασθενής να επιστρέψει άμεσα στις δραστηριότητές της Σε κάποιες περιοχές όπου οι εκφράσεις είναι πολύ συχνές (π.χ. μάτια) μπορεί να χρειαστεί νωρίτερα επανάληψη της θεραπείας. Δε διαρκεί σε κάθε άνθρωπο το ίδιο χρονικό διάστημα το αποτέλεσμα, καθώς είναι διαφορετικός ο χρόνος που χρειάζεται ο καθένας να ανασυνθέσει τους υποδοχείς που μπλοκάρονται από το φάρμακο. Κατα μέσο όρο εαν θέλουμε να διατηρούμε το αποτέλεσμα της θεραπείας και ταυτοχρονα να προλαμβάνεται ο σχηματισμός ρυτίδων, χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε τη θεραπεία 3 φορές το χρόνο.